ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΠΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
Τα βήματα και η ζωή
ενός μεγάλου επαναστάτη
Ο
Π. Πουλιόπουλος ήταν από τους λίγους επαναστάτες στην Ελλάδα, που συνέδεσαν
βαθιά την ζωή τους με τον αγώνα για την Σοσιαλιστική Επανάσταση και τη
δημιουργία του επαναστατικού κόμματος σε Ελλάδα και παγκόσμια. Γεννημένος στη
Θήβα το 1900, έμελλε να διαδραματίσει έναν από τους σημαντικότερους ρόλους στην
οργάνωση και προσπάθεια για συνειδητοποίηση του νεαρού τότε ελληνικού εργατικού
και κομμουνιστικού κινήματος. Κεντρισμένη από τη νίκη της επανάστασης του
Οκτώβρη το 1917 στη Ρωσία, η επαναστατική δράση του Πουλιόπουλου άρχισε κατά
τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1919-1922. Μόλις 19 χρονών, φοιτητής της Νομικής
Αθηνών, εντάσσεται στο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ). Έναν χρόνο
αργότερα επιστρατεύεται και στέλνεται στο μέτωπο της Μικράς Ασίας, όπου διακρίνεται
για την αντιπολεμική του δράση, παίρνοντας δραστήρια μέρος στην οργάνωση των
στρατιωτικών κομμουνιστικών πυρήνων και στην έκδοση παράνομων αντιπολεμικών
προκηρύξεων, που καταγγέλλουν τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του πολέμου.
Για
την δράση του αυτή φυλακίζεται μαζί με άλλους κομμουνιστές στις στρατιωτικές
φυλακές Σμύρνης με την κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας». Τελικά, με την
κατάρρευση του μετώπου καταφέρνει να δραπετεύσει και έτσι γλυτώνει από το
εκτελεστικό απόσπασμα.Επιστρέφοντας στην Αθήνα, συμμετέχει ενεργά στο Κίνημα
των
Παλαιών
Πολεμιστών και το 1924 γράφει το μνημειώδες έργο «Πόλεμος κατά του Πολέμου». Με την εκτόπιση
της οπορτουνιστικής δεξιάς από την ηγεσία του ΣΕΚΕ, που πλέον έχει μετονομαστεί
σε
ΚΚΕ, ο Πουλιόπουλος στέλνεται αντιπρόσωπος στο 5ο συνέδριο της Κ.Δ. και
εκλέγεται, στο 3οΈκτακτο Συνέδριο του κόμματος, το συνέδριο της
μπολσεβικοποίησης, μέλος της Κ.Ε. και πρώτος Γενικός Γραμματέας. Το 1926
αντιμετωπίζει ξανά την κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας», αυτή τη φορά λόγω του
συνθήματος του ΚΚΕ για «Ενιαία και Ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη», όπου ξεχωρίζει
η μνημειώδης 5ωρη «απολογία» του, με την αδιάλλακτη υπεράσπιση τόσο του
προλεταριακού διεθνισμού όσο και του δικαιώματος των λαών στην αυτοδιάθεση
(συγκεκριμένα των Σλαβομακεδόνων). Θα εξοριστεί στη Φολέγανδρο, απ’ όπου θα γυρίσει
ύστερα από την πτώση της παγκαλικής δικτατορίας την ίδια χρονιά. Για το ίδιο
ζήτημα θα φυλακιστεί ξανά το 1928.
Κατά
την απουσία του, όμως, η σταλινική ομάδα κατορθώνει να επικρατήσει στο ΚΚΕ.
Έτσι ο Πουλιόπουλος είναι ο πρώτος στην Ελλάδα, μαζί με τον Γιατσόπουλο, που
δίνει τη μάχη από το 1926 ενάντια στον ιδεολογικό και οργανωτικό εκφυλισμό του
ΚΚΕ και γίνεται ο κύριος, πολιτικά και ιδεολογικά, εκπρόσωπος της Διεθνούς
Αριστερής Αντιπολίτευσης (Δ.Α.Α.) μέσα στο ΚΚΕ, από το οποίο θα διαγραφεί
πραξικοπηματικά το 1927. Το 1928 σχηματίζεται η Αριστερή Αντιπολίτευση στο ΚΚΕ
(και στα 1930, προσχωρεί στη Διεθνή Αριστερή Αντιπολίτευση που συγκροτήθηκε
γύρω από τον Λέων Τρότσκι) και εκδίδει το περιοδικό Σπάρτακος. Μέχρι το 1933
αγωνίζεται αδιάκοπα για τη διάδοση των θέσεων της Δ.Α.Α. και την καταπολέμηση
της σταλινικής γραφειοκρατίας. Ηγετική θα είναι η συμβολή του στην ίδρυση το
1934 της Οργάνωσης Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας, όπου συγκεντρώθηκε το
μεγαλύτερο και πιο αξιόλογο τμήμα των τροτσκιστών σ’ όλη
την
Ελλάδα. Επικηρυγμένος από τη δικτατορία Μεταξά, συλλαμβάνεται το 1938,
φυλακίζεται και μεταφέρεται στην Ακροναυπλία το 1939, όπου και θα μείνει ως το
τέλος του Μάρτη του 1942, απ’ όπου βαριά άρρωστος θα διακομιστεί στις φυλακές
Αβέρωφ και έπειτα στην Λάρισα. Το 1941, πριν η δωσίλογη κυβέρνηση Τσολάκογλου
παραδώσει τους Ακροναυπλιώτες στους Ναζί, ο Πουλιόπουλος είχε προτείνει οι 600
κρατούμενοι της Ακροναυπλιάς να αποδράσουν μαζικά. Οι ηγέτες του ΚΚΕ στη φυλακή
μπλοκάρουν την
απόδραση.
Εν τέλει διαφεύγει μόνο η σταλινική «ηγετική» σαβούρα των γραφειοκρατών,
αφήνοντας την πλειοψηφία των κρατουμένων στα νύχια των στρατευμάτων κατοχής.
Τον Ιούνιο του 1943, θα μεταφερθεί στο Νεζερό, όπου και θα εκτελεστεί μαζί με
άλλους 105 αγωνιστές, σε αντίποινα για την δράση του ΕΛΑΣ. Όμως, ακόμα και την
τελευταία στιγμή, απευθύνεται στους ιταλούς φαντάρους στη γλώσσα τους, και τους
καλεί να στρέψουν τα όπλα τους εναντίον του ταξικού τους εχθρού. Οι ιταλοί
φαντάροι αρνούνται να εκτελέσουν τις διαταγές και την εκτέλεση αναλαμβάνει ο
φασίστας ιταλός αξιωματικός. Διαλεκτική και κριτική σκέψη, βαθύτατη θεωρητική
μαρξιστική κατάρτιση, αλύπητο μαστίγωμα της καπιταλιστικής τρομοκρατίας σε κάθε
περίπτωση, απεριόριστη επαναστατική και ταξική αλληλεγγύη, βαθύτατο μίσος για
τα προνόμια και τη δουλοφροσύνη, προλεταριακός ηρωισμός, ακλόνητη πίστη στη 4η
Διεθνή και στο μέλλον της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης, αυτά είναι
μερικά απ’ τα κύρια στοιχεία της προσωπικότητας αυτού του
ανυποχώρητου
και φλογερού επαναστάτη.
Από τις εκδόσεις Εργατική Πάλη
κυκλοφορούν τα
Διαλεκτά Έργα, η Σοσιαλιστική ή
αστικοδημοκρατική επανάσταση στην Ελλάδα
, και η βιογραφία του από τον Δ.
Λιβιεράτο.